การย้อมคราม


3.       การย้อมคราม
                  สีครามในน้ำย้อม (indigo white) แทรกเข้าไปอยู่ภายในโครงสร้างของเส้นใยฝ้ายได้ดี  เมื่อยกเส้นใยพ้นน้ำย้อม  สัมผัสกับออกซิเจนในอากาศ  สีครามจะถูกออกซิไดส์เป็นสีน้ำเงิน (indigo blue) ขังอยู่ภายในเส้นใย  เส้นใยที่ย้อมติดสีครามได้ดีจึงเป็นเส้นใยเซลลูโลสที่มีหมู่  -OH  ในโครงสร้าง  โดยเฉพาะใยฝ้าย ดังนั้นก่อนย้อม  ต้องทำความสะอาดฝ้ายและทำให้ฝ้ายเปียกด้วยน้ำสะอาด  หากล้างฝ้ายไม่สะอาด  เมื่อนำไปย้อมจะทำให้สีครามในน้ำย้อมเปลี่ยนไป ย้อมไม่ติด  หรือหม้อหนี  หากทำฝ้ายเปียกน้ำไม่ทั่ว  เมื่อนำไปย้อม  สีครามแทรกเข้าเส้นฝ้ายไม่สม่ำเสมอทำให้เกิดรอยด่าง  เส้นใยเรยอนที่โรงงานอุตสาหกรรมนำเศษฝ้ายและเศษไม้มาปรับแต่งเป็นเส้นใยขนาด เล็ก สม่ำเสมอ นุ่ม มันวาว ย้อมติดสีครามได้ดี  ให้สีน้ำเงินเข้ม สวยงาม  แต่ทนต่อการนุ่งห่มน้อยกว่าใยฝ้าย

นอกจากสีครามในน้ำย้อมและเส้นใยแล้ว   น้ำย้อมที่เย็นจะย้อมติดสีครามได้ดีกว่า ดังนั้นจึงควรใช้โอ่งดินทำหม้อคราม  เพราะน้ำที่ซึมจากโอ่งดินจะช่วยระบายความร้อนทำให้อุณหภูมิของน้ำย้อมเย็น กว่าปกติ  หรือตอนเช้าและตอนเย็นเป็นเวลาที่เหมาะสมในการย้อมคราม   เมื่อจะย้อมคราม  ให้ตักน้ำย้อมประมาณ 1 ลิตร ออกไว้ก่อน  จึงนำฝ้ายหมาดน้ำลงย้อม  ขณะย้อมต้องระวังให้อากาศสัมผัสน้ำย้อมน้อยที่สุด  นั่นคือค่อย ๆ กำเส้นฝ้ายใต้น้ำย้อม ให้แน่นแล้วคลายมือให้สีครามแทรกเข้าไปในทุกอณูของเส้นฝ้าย  กำและคลายไล่เรียงไปตามวงเส้นฝ้าย  สังเกตน้ำย้อม  สีเหลืองจางไป  สีน้ำเงินเข้มมาแทน  ความข้นหนืดลดลง  จึงหยุดย้อม  บิดเส้นฝ้ายให้หมาด  กระตุกให้ฝ้ายเรียงเส้นและสัมผัสอากาศ  แล้วเก็บฝ้ายชื้นนั้นในภาชนะปิด  ถ้าตากฝ้ายที่ย้อมทันทีจะเกิดรอยด่างในเส้นฝ้าย  หากต้องการสีเข้มต้องย้อมซ้ำในหม้อครามอื่นอีกต่อไป พักไว้ 3-5 นาที จึงล้างให้สะอาดจนน้ำล้างใสไม่มีสี  ผึ่งลมให้แห้ง นำไปใช้งานต่อไป  ส่วนน้ำย้อมที่ตักไว้ใช้เป็นเชื้อ  เทกลับคืนหม้อครามเดิมและเติมเนื้อครามอีก



ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

ประวัติความเป็นมาของผ้าย้อมคราม

รูปภาพ
1.       ประวัติความเป็นมา ประวัติความเป็นมา สีครามเป็นสีย้อมธรรมชาติที่เก่าแก่มาก    ซึ่งมนุษย์รู้จักกันมามากกว่า  6000  ปี    ประชากรที่อาศัยในเขตร้อนของโลกล้วนเคยทำสีครามจากต้นไม้ชนิดต่างๆตามภูมิภาคนั้นๆ แต่สีครามคุณภาพดีผลิตจากเอเชีย    ดังเช่น     สีครามจากอินเดียเป็นที่นิยมของคนอังกฤษมากกว่าสีครามจากเยอรมันและฝรั่งเศส   แต่การใช้สีครามลดลงเหลือเพียง 4 % ของทั่วโลกในปี   2457    ต่อมาประมาณปี พ.ศ.   2535 ประเทศของเราพบกับปัญหา มลพิษจากสิ่งแวดล้อม สาเหตุหนึ่ง เกิดจากสารเคมีสังเคราะห์ซึ่งรวมถึงสีย้อมด้วย สีย้อมผ้าส่วนใหญ่เป็นออกไซด์ของโลหะหนัก ซึ่งโลหะหนักหลายชนิดเป็นสารก่อมะเร็ง ใส่แล้วรู้สึกร้อน   ดังนั้น    จึงหันมานิยมสีย้อมธรรมชาติ ซึ่งในขณะ เดียวกันก็ได้นำภูมิปัญญาเก่า ๆ ที่ได้สืบทอดกันมาแต่สมัยโบราณจากเดิมเกือบลือหายไปแล้วนั้น   กลับมาพัฒนาเป็นอาชีพหลักของลูกหลานในทุกวันนี้ บรรพบุรุษของชาวบ้านถ้ำเต่าได้อพยพมาจากฝั่งลาว และได้นำเมล็ดคร...
อ่านเพิ่มเติม

ประโยชน์จากผ้าย้อมคราม

รูปภาพ
5. ประโยชน์จากผ้าย้อมคราม          ปัจจุบันมีการวิจัยจาก ต่างประเทศ ทั้งในอเมริกาและญี่ปุ่นพบว่า ผ้าที่ย้อมด้วยครามสามารถป้องกันรังสีอัลตราไวโอเลตให้กับผู้ที่สวมใส่ได้ เป็นอย่างดี ดังนั้นจึงช่วยให้ผิวของผู้สวมใส่ไม่หมองคล้ำด้วยแสงแดด      ต้นครามไม่ใช่มีคุณประโยชน์เฉพาะย้อมผ้าเท่านั้น ยังมีคุณสมบัติรักษาโรคได้อีกหลายอย่าง โดยทางมูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร ได้ทำการวิจัยประโยชน์จากต้นครามอีกครั้ง ในเรื่องของต้นครามกับสุขภาพ อาทิ แก้ปวด ลดการอักเสบ แก้พิษ จากแมลงสัตว์กัดต่อยต่างๆ เช่น นำเอาใบมาตำคั้นน้ำกินและเอากากมาพอกแผลได้นี่ คือสมุนไพรโบราณของดีประเทศไทย เสียดายที่ถูกฝรั่งตาน้ำข้าวนำไปจดสิทธิบัตรขึ้นทะเบียนเป็นของเค้าไปเสีย แล้ว ซ้ำรอย ข้าวหอมมะลิ ที่ถูกสหรัฐชกฉวยโอกาสนำไปจดสิทธิบัตรขึ้นทะเบียนใช้ชื่อว่า จัสมาติ  (Jasmati)  เสียดายจริงๆ ที่ของดีบ้านเราถูกเค้าแย่งไปหมด อย่าชะล่าใจ อีกหน่อยจะไม่เหลืออะไรให้ลูกหลานไว้เชยชมกันนะครับประเทศไทย
อ่านเพิ่มเติม

การเตรียมสีธรรมชาติจากใบครามสด

รูปภาพ
2.        การเตรียมสีธรรมชาติจากใบครามสด การเตรียมสีครามธรรมชาติจากใบครามสด              ประมาณร้อยละ 90 ของผู้ทำสีครามธรรมชาติ    จะทำสีครามจากใบครามสด   ผู้ทำสีครามต้องระมัดระวัง    ตั้งแต่ขั้นตอนการเก็บใบครามจากต้น     ต้องเก็บในเวลาเช้ามืดก่อนที่พระอาทิตย์ขึ้น   ภูมิปัญญาไทยทำสีครามธรรมชาติจากใบครามสดด้วย ด้วยขั้นตอน ดังนี้ การแยกสีครามจากต้นคราม แช่ใบครามสดไว้ 24 ชั่วโมง แยกกากออก จึงเติมปูนขาวในน้ำครามและกวนให้เกิดฟองมาก ๆ น้ำครามเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงิน     พักไว้ 1 คืน          ให้บรรจุต้น กิ่ง ใบครามสดในภาชนะ   ใช้มือกดใบครามให้แน่น เติมน้ำให้ท่วมหลังมือ แช่ไว้ 10 – 12 ชั่วโมง   จึงกลับใบครามข้างล่างขึ้นทับส่วนบน    แช่ต่อไปอีก 10 – 12   ชั่วโมง   จึงแยกใบครามออก ได้น้ำครามใส สีฟ้าจาง   เติมปูนขาว 20 กรัมต่อน้ำคราม 1 ลิตร ถ้าชั่งใบ...
อ่านเพิ่มเติม